Tasavvufta 4 kapi vardir :
1-Seriat Kapisi
2-Tarikat Kapisi
3-Marifet Kapisi
4-Hakikat Kapisi
Ögreti olarak bu kapilar birer birer geçilerek Hakikate ulasilir.
Ögrencilerinden biri Mevlana’ya sormus.
-Efendim, bu 4 kapi mes’elesini ben pek anlayamiyorum. Bana
anlayabilecegim bir lisanla anlatir misiniz ?
“Simdi bak, karsi medresede dersini çalisan dört kisi var. Hepsi
rahlelerine egilmis. Sen git bunlarin hepsinin ensesine bir samar at, sonra gel
sana anlatayim.”
Adam gitmis birincinin ensesine bir tokat asketmis. Tokadi yiyen
derhal ayaga kalkip arkasini dönmüs ve daha kuvvetli bir tokatla Mevlâna’nin
ögrencisini yere yikmis. Ögrenci dayagi yemis, geri dönecek ama
hocasina itaat var.Yaradana güvenip ikinciye de bir tokat asketmis. O da derhal ayaga
kalkip elini kaldirmis. Tam tokadi vuracakken vazgeçip yerine oturmus.
Ögrenci devam etmis üçüncüye de bir tokat atmis. Üçüncü söyle bir
kafasini çevirip baktiktan sonra çalismasina devam etmis.
Dördüncü, tokadi yemesine ragmen hiç orali bile olmadan çalismasina
devam etmis.Ögrenci Mevlâna’ya dönmüs, olanlari anlatmis.
Mevlâna ;
“Iste sana istedigin örnekler;
Birinci; seriat kapisini geçememis biri idi. Seriatta kisasa kisas
oldugu için tokadi yeyince kalkti. Aynisini sana iâde etti.
Ikinci; tarîkat kapisindadir. Tokadi yeyince o da kalkti tam tokadi
iade edecekti ki, tarikat ögretisinde verdigi söz aklina geldi. “Sana
kötülük yapana bile iyilik yap”. Onun için döndü, yerine oturdu.
Üçüncü; mârifet kapisina kadar gelmistir. Iyinin ve kötünün tek
Yaradan’dan geldigini bilir, inanir. Yaradan bu kötülüge hangi iblisi
âlet etti diye merakindan söyle bir dönüp bakti.
Dördüncü; hakikat kapisini da geçmistir. Iyinin ve kötünün tek sahibi
oldugunu bilir. Onun için dönüp bakmadi bile.
