Bayram namazının vakti ne zaman başlayıp ne zaman sona erer?
Güneş doğup kerahet vakti çıktıktan, yani güneş bir mızrak boyu yükseldikten sonra başlar zeval vaktine kadar devam eder. (Et-Tebyin – Zeylaî – Fetâvâ-yi Hindiye) Ama bu hususta, Kurban Bayramı namazını kerahet vakti çıkınca hemen kılmak, Fıtır Bayramı namazını ise biraz geciktirmek efdaldir. (El-Mulâsa – Bahrirâik – İbn Nüceym.)
Bayram namazının kazası olur mu?
İmam bayram namazını kıldırdıktan sonra vakit çıksın, çıkmasın Müslümanlardan bir kısmı namaza yetişememişse, artık onu ne yalnız başlarına, ne de cemaat halinde kaza edemezler. (Et-Tebyin – Zeylai)
Bayram namazı ikinci güne geciktirilebilir mi?
Fıtır (Ramazan) Bayramı Namazı bazı özürlerden dolayı birinci günde kılınamadığı takdirde ikinci günü kılınır. Meselâ, bayramın birinci günü hava kapalı olur da ancak zevalden sonra bayram olduğu tespit edilirse, bu bir özürdür ki namazın ikinci güne kalmasına sebep olur. Üçüncü güne geciktirilmesi caiz değildir. (Fetâvâ-yi Hindiyye – El-Bedayi’ – Kâsâni.)
Kurban Bayramının birinci günü namaz kılmaya bir engel çıkarsa, ikinci günü kılınır; ikinci günü de bir özür veya engel çıkarsa üçüncü güne geciktirilir. O günde bir özür çıkarsa, artık dördüncü güne geciktirilmez. Böylece namaz terk edilir. (El-Cevheretü’n-Neyyire – Kuduri – Şerhi.) Özürsüz ikinci veya üçüncü güne geciktirilirse, kerahetle caiz olur. Ama Ramazan Bayramı özürsüz ikinci güne geciktirilirse, caiz olmaz ve namaz terk edilir. (Et-Tebyîn – Zeylai.)
Bir özürden dolayı geciktirilen bayram namazı, ikinci gün yine güneş bir mızrak boyu yükseldikten (yani güneşin doğmasından otuz-kırk dakika geçtikten) sonra kılınır. Tatarhaniyye sahibi de aynı tespiti nakletmiştir.
İmam Ramazan Bayramı namazını abdestsiz kıldırdıktan sonra farkına varırsa, eğer zevalden önce hatırlarsa, namazı iade eder. Zevalden sonra hatırlarsa, artık o gün geçmiş sayılır. İkinci günü kılar.
Abdestsiz kıldığı namaz Kurban Bayramı namazı ise ve imam da bunu ancak zevalden sonra hatırlarsa, kesilen kurbanlar caizdir. Namaz ise ikinci günü iade edilir. İkinci günü hatırlarsa, bu zevalden sonra ise üçüncü güne bırakılır. Zevalden önce hatırlarsa o gün iade edilir. Üçüncü gün zevalden sonra hatırlarsa artık iade edilmez. Ancak birinci günü zevalden önce hatırlar da cemaate durumu bildirirse, o ana kadar kesilen kurbanlar caiz olur, duyulduktan sonra namaz kılınmadan kesilen kurbanlar caiz olmaz. (Fetâvâ-yi Kaadihan – Fetâvâ-yi Hindiyye.)
(Celal Yıldırım, Kaynaklarıyla İslam Fıkhı, Uysal Kitabevi: II/11-15.)
(Sorularla İslamiyet)
